اهمال (منطق)اهمال یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای عدم ذکر سور قضیه یا عدم تبیین کمیت افراد موضوع کلی است. ۱ - توضیح اصطلاحاهمال در مقابل تشخص و تعیّن است. کاربرد این اصطلاح در تقسیمات قضایاست. اگر موضوع قضیه، کلی باشد و کمیت حکم آن روشن نشده باشد و بر عام یا غیر عام بودن آن نیز دلیلی وجود نداشته باشد چنین قضیه‌ای را «قضیه مهمله» می‌گویند؛ مانند: الانسان فی خسر و لیس الانسان فی خسر. به عبارت دیگر، قضیه مهمله، قضیه‌ای است که در آن، افراد موضوع، مورد نظر است، ولی در ذکر کلیت و جزئیت آن اهمال شده است؛ یعنی سوری بر موضوع نیامده است؛ مانند: انسان در زیان است و انسان سفيد است. [۳]
خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۱۹۷.
۲ - دیدگاه خواجه طوسیخواجه طوسی در اساس الاقتباس می‌نویسد: هرگاه موضوع در قضيه نه بطور شخص و نه بطور كل و نه جزو معلوم و مذكور نشده باشد آن قضيه را مهمله خوانند مثل «انسان كاتب است». ۳ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: (۱) ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات. (۲) صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی. (۳) سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامی. (۴) خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی. (۵) خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. ۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اهمال»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۱۶. خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، ص۳۸. رده‌های این صفحه : احکام قضایا | اصطلاحات منطقی
|